​​​​​مشکلات سالمندان و راهکارها

نشانه های پیری در سالمندان​​​​​​​

دوره سالمندی همانند سن بلوغ با تغییرات زیاد ظاهری همراه خواهد بود، ژنتیک، تغذیه، بهداشت و عوامل دیگری در روند پیری تاثیر گزار و مهم است. عموما سالمندان تغییرات جسمی مثل کاهش قدرت بینایی، شنوایی، بویایی، چشایی و همینطور کاهش قدرت بدنی و سرعت واکنش در برابر محرک ها را تجربه خواهند کرد.
کاهش زمان خواب، حساسیت در مقابل سرما و گرما و عدم سازگاری با دمای محیط، افزایش چین و چروک بدن به دلیل کم شدن چربی و لاغری عضلات از نشانه های پیری خواهد بود. نازک شدن و سفید شدن موی سر، رویش مو در چانه خانم ها و گوش آقایان از نشانه های شایع دوران پیری است.
البته باید بدانید از میان همه اندام ها مغز از همه دیرتر پیر خواهد شد، مغز یک فرد سالمند سالم همانند مغز یک جوان سالم کار می کند.

مشکلات سالمندان​​​​​​​

استقلال فرزندان: استقلال خواهی فرزندان باعث می شود والدین سالخورده تنها مانده و احساس کنند دیگر مسئولیتی ندارند و مفید نیستند.
نگرش منفی نسبت به سالمندی، بعضی از سالمندان از این دوران برای انجام کارهای ناتمام استفاده می کنندو به استقبالش می روند اما عده ای دیگر به دلیل داشتن نگرش منفی این دوران را پایان راه خود می بینند بخصوص اگر شاهد مرگ اطرافیان و عزیزانشان بوده باشند.​​​​​​​

تغییر محل سکونت: پس از فوت همسر، فرزندان خیال می کنند بهتر است والدشان در خانه ای کوچکتر یا نزدیک به آن ها یا حتی در خانه فرزندان زندگی کند که مراقبت از او برایشان ساده تر شود، دور شدن از خانه ای که یک عمر زندگی کرده اند و خاطرات فراوان دارند برای سالمندان ناخوشایند است.​​​​​​​

کاهش سطح انگیزش

عدم توانایی تولید مثل به ویژه در زنان

کمبود در آمد: به علت نداشتن شغل تمام وقت و از کار افتادگی

بازنشتگی: به دلیل زیاد شدن اوقات فراغت و بدون برنامه بودن متاسفانه احساس کم ارزش بودن تقویت می شود.

تنهایی: احساس تنهایی بعد از مرگ همسرشان، ازدواج فرزندانشان و عدم توانایی در داشتن تحرک و خارج شدن از خانه و در نتیجه عدم ارتباط با دیگران​​​​​​​

فراموشی: تغییرات فیزیولوژیکی مغز در حافظه کوتاه مدت اختلال ایجاد می کند.

کاهش ساعت خواب و بی خوابی

کاهش نیرو و قدرت بدنی

مشکلات حرکتی : درد مفاصل اجازه تحرک را به آنها نمی دهد

مشکلات روحی

همانطور که بدن افراد دچار تغییرات می شود مشکلات زیادی را هم برای سالمندان رقم خواهد زد. سالمندان برای زندگی سالم می بایست تلاش خود را برای سازگاری بیشتر محیط دو چندان کنند. در ادامه به بعضی از مشکلات سالخوردگان اشاره شده برای راهنمایی بیشتر افرادی که با سالمندان زندگی می کنند.

راهکارهایی برای داشتن زندگی بهتر در دوران سالمندی دلهره و نگرانی سالخوردگان را کاهش دهید.​​​​​​​

اضطراب و نگرانی مادر تمام بیماریهاست. صحبت کردن راجع به مسائل نگران کننده با درمانگر یا دوستان به کاهش آن کمک می کند. همچنین قدم زدن، ورزش، بازی های سرگرم کننده مناسب سن به کاهش اضطراب و ایجاد آرامش سالمندان کمک می کند.

روابط اجتماعی را حفظ کنید.​​​​​​​

مطالعات نشان می دهد علائم آلزایمر در کسانی که با خانواده، دوستان و همسن و سالان خود ارتباط بیشتری دارند نسبت به افراد گوشه گیر و کم ارتباط دیرتر ظاهر خواهد شد.​​​​​​​

هنگامی که با دید مثبت به مسائل و مشکلات نگاه کنید امکان پیدا کردن راهکار مناسب دو چندان خواهد شد. همچنین لازم است برای حفظ سلامتی با افراد مثبتی که شما را خوشحال می کنند معاشرت کنید.​​​​​​​

به مسائل مثبت نگاه کنید.​​​​​​​

ارتباط معنوی را تقویت کنید.​​​​​​​

ارتباطات روحانی و معنوی به شما احساس آرامش خواهد داد. تقویت عقاید مذهبی به کاهش افسردگی و اضطراب در دوران سالمندی کمک خواهد کرد و عامل دفاعی در برابر مشکلات و بیماری های روانی از جمله آلزایمر خواهد بود.

فعالیت های بدنی را ادامه دهید.​​​​​​​

فعالیت های جسمانی باعث تقویت قعالیت روانی می شود به همین دلیل در تمام زندگی از اهمیت ویژه برخوردار می شود. تناسب اندام، انعطاف پذیری بیشتر، سرحال بودن، بهبود وضعیت تعادل و … از فواید ورزش کردن است. چنانچه ورزش را از جوانی شروع کنید و به آن پایبند باشید دوران پیری سالم تری را سپری خواهید کرد.

ورزش مغز در دوران سالمندی را فراموش نکنید.​​​​​​​

طبیعی است که در دوران سالمندی چیزهایی را فراموش کنید مثل محل پارک کردن ماشینتان. اما یادتان باشد مغزتان مانند یک عضله است و نیازمند ورزش دائمی. برای قوی نگه داشتن ذهن مدام مطالعه کنید به سینما و تئاتر بروید و در کنسرت ها و سخنرانی ها شرکت کنید.

روابط خانوادگی و دوستان را حفظ کنید.​​​​​​​

مطالعات نشان می دهد خطر مرگ در سالمندانی که روابط اجتماعی ضعیف دارند نسبت به آن هایی که اطرافشان پر از کسانی هستند که به او مهر می ورزند و او هم به آن ها با مهرورزی پاسخ می دهد، چهار برابر خواهد بود.

چند راهکار برای داشتن حافظه بهتر

• این روزها در دنیای شلوغی زندگی می کنیم لازم نیست همه اطلاعات را به ذهنمان بسپاریم. یادداشت کردن کارهای روزانه و قرارهای مهم روی تقویم به عدم فراموشی بسیار کمک کننده خواهد بود.

• برای کارها و وسایل روال ثابتی در نظر بگیرید. به طور مثال برای عینکتان جای مشخصی در نظر بگیرید.

• معمولا آن چه را که می بینیم بهتر از آن چه می شنویم به خاطر می سپاریم بنابراین استفاده از هردوی اینها به خاطر سپردن را ساده تر خواهد کرد.

• سعی کنید برای حفظ بهتر قضایا به آن ها شکل داستانی بدهید.

• برای تقویت حافظه زمان بیشتری را به یادگیری، به خاطر سپردن و یادآوری اختصاص دهید.

• سعی کنید هرروز یک مطلب جدید یادبگیرید و به اخبار رادیو و تلویزیون گوش دهید. همچنین کتاب و روزنامه مطالعه کنید.

• با یادآوری خاطرات گذشته، نگاه کردن به آلبوم عکس های قدیمی، نام و خاطرات افراد مختلف را به یاد بیاورید.

• جدول حل کنید و خاطراتتان را بنویسید.

• به طبیعت بروید و در مورد یک موضوع مشخص صحبت کنید.​​​​​​​

اهمیت تحرک سالمندان​​​​​​​

بی تحرکی در سالمندان  عوارض زیادی را به همراه داشته و سلامت آن ها را تهدید می کند. مجموعه علائم فیزیکی، متابولیسمی و روحی به دلیل عدم تحرک سالمندان به وجود می آید و باعث اختلال در تعادل سالمندان خواهد شد. بی حرکتی به بیشتر اعضای بدن آسیب خواهد رساند. بعضی از آن ها سریع و بعد از مدت کوتاهی نمایان خواهد شد و بعضی دیگر در طولانی مدت خود را نشان خواهد داد. مانند بیماریهای قلبی و عروقی، تنفسی، هضمی، ادراری، دستگاه حرکتی، متابولیسمی و روانی و … .

نقش ورزش​​​​​​​

با بیشتر شدن امید به زندگی و روند به رو به رشد جمعیت سالمندان ورزش نقش پررنگ تری به خود می گیرد. تشویق به ورزش و تحرک سالمندان در حفظ تندرستی و کاهش منفی بافی تاثیر بسزایی دارد. شرکت در تمرینات ورزشی سطح کلسترول و تری گلیسیرید را کنترل می کند. انعطاف پذیری عضلات را بهبود می بخشد و می تواند سرعت روند نزولی قدرت و استقامت عضلانی و استقامت قلبی تنفسی را کاهش دهد.

ورزشهای زیر برای سالمندان توصیه می شود.

• یوگا: امروزه تاثیرات مثبت یوگا برای تمام افراد ثابت شده است. این ورزش موجب تقویت جسم و روان می شود. سالمندان هم می توانند با تکیه بر این ورزش سودمند نگرانی ها و اضطرابشان را کنترل کرده و کیفیت زندگی خود را بالا ببرند. اثرات یوگا در زندگی سالمندان را مطالعه کنید.

• پیاده روی: ۲۰ دقیقه راه رفتن با سرعت متوسط دو بار در روز بهترین و آسان ترین ورزش است که باعث سرعت بخشی به جریان خون و بهبود کارکرد سلولهای مغزی می شود.

• شنا: شنا در آب گرم مفرح و لذت بخش بوده درد مفاصل را کاهش داده، گردش خون را بهتر می کند.

• دوچرخه سواری : ورزش مفیدی برای تمام بدن است اما آن دسته از سالمندانی که مشکل زانو دارند بهتر است از ورزش دیگری جایگزین کنند یا از دوچرخه ثابت استفاده کنند و زین آن را طوری تنظیم کنند که زانوشان کمتر خم شود.

• گلف: ورزش آرامش بخشی است و بسیار مناسب سالمندان.

• باغبانی : جریان خون را بهبود می بخشد و روحیه سالمندان را بالا می برد.

• ورزش های تنفسی : با این ورزش ظرفیت تنفسی افزایش یافته و اکسیژن بیشتری وارد ریه می شود. به دنبال آن جذب هموگلوبین خون به سلول ها بیشتر شده و در نتیجه سلول ها بهتر اکسیژن رسانی خواهند شد.

• ورزش بدن سازی: یک سری از حرکات بدن سازی در حفظ قدرت و استقامت بدنی مفید است. البته باید توجه داشته باشید منظور از بدن سازی کار با وزنه های سنگین نیست.​​​​​​​

تغذیه سالمندان​​​​​​​​​​​​​​

یکی از مسائل مهم سالمندان، وضعیت تغذیه آن هاست. با افزایش سن، به دنبال کاهش تحرک، تمایل به خوردن غذا کمتر می شود به همین دلیل انتخاب درست غذا و دریافت مواد مغذی ضروری اهمیت پیدا می کند.

مقدار انرژی مورد نیاز​​​​​​​

با افزایش سن به دلیل کاهش فعالیت های جسمی و توده های عضلانی، نیاز به انرژی کاهش می یابد. چنانچه دریافت انرژی بیشتر از نیاز سالمند باشد مشکلاتی مثل بیماری های قلبی و عروقی، چاقی و فشار خون به همراه خواهد داشت.​​​​​​​

میزان پروتئین مورد نیاز​​​​​​​

میزان مایعات مورد نیاز​​​​​​​

کاهش توده عضلانی و ذخیره پروتئین بدن سالمندان باعث می شود نیازشان به پروتئین بیشتر گردد. توصیه می شود ۴۰ تا ۶۰ درصد از نیاز انرژی روزانه به وسیله پروتئین با کیفیت تامین گردد.

مصرف آب کافی و مایعات در این دوران اهمیت بالایی دارد. علائم کمبود آب ممکن است به شکل خشکی دهان، گود افتادن چشم ها، یبوست، کاهش حجم ادرار، تب و تهوع ظاهر شود.

ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز​​​​​​​

معمولا سالمندان تمایل زیادی به مصرف مکمل های ویتامینی دارند که البته لازم است از مصرف زیاد آن خودداری شود. کمبود ویتامین D برای آن هایی که دور از نور آفتاب هستند به وجود می آید. گرچه ویتامین های محلول در آب کمبودی مشاهده نمی شود. در مورد نیازهای تغذیه ای سالمندان و مقدار مصرف و نوع آن پیشنهاد می شود مطلب نیازهای غذایی ویژه سالمندان مطالعه گردد.

​انگ اجتماعی نسبت به پیری ،چالشی برای جامعه امروز
مقدمه
پیری، یک فرایند طبیعی وغیرقابل اجتناب در زندگی انسان است که با تغییرات جسمانی ،روانی و اجتماعی همراه است.با این حال جوامع مدرن اغلب نگاه منفی به پیری دارند و افراد سالمند را با کلیشه ها و وتصورات نادرستی مواجه می کنند.
این نگاه منفی که به عنوان «انگ اجتماعی نسبت به پیری » شناخته می شود ،می تواند پیامدهای زیانباری برای کیفیت زندگی سالمندان و حتی ساختار کلی جامعه داشته باشد . در این مقاله به بررسی ابعاد، تاثیرات و راهکارهای مقابله با این انگ اجتماعی می پردازیم .

انگ اجتماعی نسبت به پیری
انگ اجتماعی نسبت به پیری در ابعاد مختلفی بروز می کند که به طور مستقیم یا غیرمستقیم برزندگی سالمندان تاثیر می گذارد :

1-کلیشه های منفی:
بسیاری از مردم سالمندان را افرادی ضعیف ،وابسته و ناکارآمد تصور می کنند .این کلیشه ها باعث می شود افراد مسن حتی خودشان نیز توانایی های خود را نادیده بگیرند و در زندگی اجتماعی کمتر نقش آفرینی کنند.
 
2-تبعیض سنی در محیط کار:
در بسیاری از جوامع ،افراد مسن از فرصت های شغلی مناسب محروم می شوند .کارفرمایان ممکن است این تصور غلط را داشته باشند که این افراد قادر به یادگیری تکنولوژی جدید یا هماهنگی با تغییرات سریع نیستند ،در حالی که تجربیات آنها می تواند ارزشمند باشد.
 
3-فرهنگ جوان گرایی:
امروزه، رسانه ها و تبلیغات برجوانی ،زیبایی ظاهری و پویایی تاکید می کنند .این فرهنگ ،ارزش های سالمندان را به حاشیه می راند و باعث می شود آنها احساس کنند در جامعه نادیده گرفته می شوند .
 
4-انزوای اجتماعی :
تصورات منفی نسبت به سالمندان ،تعاملات اجتماعی آنها را کاهش می دهد .بسیاری از افراد مسن به  دلیل این انگ اجتماعی کمتر مورد توجه قرار می گیرند و حتی از محیط های اجتماعی دوری می کنند .
 
پیامدهای انگ اجتماعی برسالمندان
این نگرش های منفی اثرات عمیقی برزندگی سالمندان دارد که در سه بعد اصلی می توان آن را بررسی کرد :

روانی:
احساس بی ارزشی ، افسردگی و کاهش اعتماد به نفس از مهم ترین پیامدهای روانی هستند که سالمندان در اثر این انگ اجتماعی کمتر مورد توجه قرار می گیرند و حتی از
محیط های اجتماعی دوری می کنند.
 
جسمانی:
کاهش حمایت اجتماعی می تواند به کاهش انگیزه برای فعالیت بدنی و مراقبت از سلامت جسمانی منجر شود.
 
اقتصادی :
عدم دسترسی به فرصت های شغلی و تبعیض اقتصادی ،استقلال مالی سالمندان را به خطر می اندازد و آنها را وابسته تر می کند .
 
راهکارهای کاهش انگ اجتماعی نسبت به پیری برای مقابله با این چالش اجتماعی ،راهکارهای متعددی می توان ارائه داد :

1-آگاهی بخشی و آموزش :

جوامع باید تلاش کنند با برگزاری برنامه ها و کمپین های آگاهی بخش ؛ تصورات نادرست نسبت به سالمندان را اصلاح کنند .این برنامه ها می توانند بر تجربه ،دانش و نقش مثبت سالمندان در جامعه تاکید کنند .

2-تقویت تعاملات بین نسلی :
ارتباط نزدیکتر بین نسل ها ،ازجمله ایجاد برنامه های مشترک برای سالمندان و جوانان ،می تواند به درک متقابل و کاهش انگ اجتماعی کمک کند.

3-نمایش تصویر مثبت در رسانه ها :
رسانه ها نقش مهمی در شکل گیری نگرش های اجتماعی دارند.به تصویر کشیدن سالمندان به عنوان افرادی فعال ،موفق و تاثیر گذار می تواند نگرش ها را تغییر دهدو الهام بخش سایرین باشد.

4-حمایت های قانونی :
دولت ها می توانند با تصویب قوانین ضدتبعیض سنی ؛ از حقوق سالمندان در زمینه های شغلی ،خدمات عمومی و رفاهی حمایت کنند.
 
نتیجه گیری
انگ اجتماعی نسبت به پیری نه تنها به افراد سالمند آسیب می زند ؛بلکه می تواند تاثیرات منفی گسترده ای بر انسجام و پیشرفت جامعه داشته باشد .تغییر این نگرش ها و ایجاد فضایی که در آن همه نسل ها ارزش و احترام یکدیگر را درک کنند ،نیازمند تلاش همگانی است .با آگاهی بخشی ،تقویت تعاملات بین نسلی و حمایت از سالمندان می توان گامی بزرگ در جهت کاهش این انگ اجتماعی برداشت و جامعه ای عادلانه تر و همدل تر ساخت.
 
نویسنده:دکترنسیبه صرامی – متخصص حوزه ی میانسالی و سالمندی